Odysseusprogramma

Het Odysseusprogramma biedt toonaangevende onderzoekers die buiten België een carrière hebben opgebouwd, een startfinanciering aan om gedurende vijf jaar aan een Vlaamse universiteit, eventueel in samenwerking met (een) andere Vlaamse onderzoeksorganisatie(s), een onderzoeksgroep uit te bouwen of om een onderzoekslijn op te zetten. Zo kunnen ze zich gaandeweg in het Vlaamse onderzoekslandschap verankeren.

Het unieke van dit programma is de combinatie van een aanstelling aan een Vlaamse universiteit en voldoende projectfinanciering om een eigen onderzoeksgroep te kunnen uitbouwen. Deze symbiose is de ideale startpositie om kwaliteitsvol onderzoek op internationaal niveau naar Vlaanderen te halen.

In het kader van de huidige oproep (2024), vonden er een aantal reglementswijzigingen plaats. Een overzicht hiervan kan in dit document worden teruggevonden.

Het beschikbare budget voor deze Odysseusoproep is 18,8 miljoen euro.

• 3 april 2024: oproep open
• April-september 2024: interne deadlines nominatieprocedure bij de onthaalinstellingen (contacteer tijdig de verantwoordelijke dienst van de onthaalinstelling, ook voor de unieke FWO-weblink die nodig is om de aanvraag aan te maken in het FWO E-loket)
• 30 september 2024 om 17 u. CEST: oproep gesloten (uiterste indiendatum via FWO E-loket, finale indiening gebeurt via onthaalinstelling zelf)
• (Eind) oktober 2024: resultaat ontvankelijkheidscontrole wordt meegedeeld door FWO aan kandidaten en onthaalinstellingen
• Oktober 2024-januari 2025: internationale externe peer review
• Eind februari 2025: online pre-selectie
• 20-21 maart 2025: interviewfase
• Begin april 2025: bekendmaking resultaten
  • Vóór 1 december 2025: succesvolle kandidaten bevestigen aan FWO of ze hun toegekende financiering en aanstelling effectief wensen op te nemen (of niet) + geven officiële startdatum Odysseusproject door aan FWO (na nauw overleg met betrokken onthaalinstelling(en))
  • Tot 1 jaar na datum toekenning (d.i. vanaf 1 mei 2025 en ten laatste op 1 april 2026): start project
• Mei-juni 2025: kandidaten ontvangen feedback over de aanvraag

Projectfinanciering

• Odysseus Type I
  • voor onderzoekers die internationaal erkend worden als toonaangevend;
  • onderzoeksfinanciering: van 400.000 euro tot 700.000 euro per jaar (NIEUW!) (2.000.000 euro tot 3.500.000 euro voor de periode van 5 jaar).
• Odysseus Type II
  • voor postdoctorale onderzoekers met het potentieel om door te groeien tot een internationaal vooraanstaande positie; maximaal 12 jaar postdoctorale anciënniteit (eerste doctoraatsdiploma mag maximaal 12 jaar vóór de uiterste indiendatum (30/09/2024) van het project verworven zijn, te tellen vanaf de datum waarop het doctoraatsdiploma werd verkregen) (NIEUW!). 
  • onderzoeksfinanciering: van 100.000 euro tot 200.000 euro per jaar
    (500.000 euro tot 1.000.000 euro voor de periode van 5 jaar).
• Periode: 5 jaar
• Middelen: Loonkosten van personeel, uitrusting en werkingsmiddelen. De loonkosten van de mandaten die de universiteiten dienen ter beschikking te stellen van de kandidaten kunnen niet ten laste van het Odysseusprogramma genomen worden. Kandidaten die gebruik wensen te maken van core facilities bij de uitvoering van hun project, dienen er voor te zorgen dat de vergoeding daarvoor correct begroot wordt onder de kostencategorie ‘werking’.
• Tweejaarlijkse oproep.

• Alleen de universiteiten in de Vlaamse Gemeenschap kunnen, eventueel in samenwerking met (een) andere Vlaamse onderzoeksorganisatie(s), kandidaten nomineren bij het FWO. Indien meer dan één onthaalinstelling bij de aanvraag betrokken is en deze aanvraag wordt toegekend, dient er binnen de negen maanden na de start van het project een samenwerkingsovereenkomst te worden afgesloten tussen de hoofdonthaalinstelling en de andere betrokken onthaalinstelling(en).

Als ontvankelijke kandidaat (zowel voor Type I als Type II):

• dien je op de FWO-indiendatum een hoofdaanstelling van minimaal 80% te hebben aan een buitenlandse instelling.
• ben je gedurende minstens drie jaar in de afgelopen vijf jaar, voorafgaand aan de FWO-indiendatum, aan een buitenlandse instelling verbonden geweest met een minimale aanstelling van 80%. Tijdens die tijd in het buitenland mag je bovendien maximaal 10% in België zijn aangesteld.
• mag je per Odysseusoproep slechts één aanvraag indienen.
• dien je jouw online FWO E-loket profiel te updaten, inclusief een overzicht van behaalde diploma’s, vorige en huidige functies en een gedetailleerde publicatielijst.

Specifiek voor TYPE II kandidaten: je hebt maximaal 12 jaar postdoctorale anciënniteit (eerste doctoraatsdiploma mag maximaal 12 jaar vóór de uiterste indiendatum (30/09/2024) van het project verworven zijn, te tellen vanaf de datum waarop het doctoraatsdiploma werd verkregen) (NIEUW!).

Als universiteit dien je, bij de voordracht van een kandidaat:

• via een bindende engagementsverklaring – ondertekend door zowel de universiteit (rector) als het desbetreffende departement/faculteit (departements- of faculteitshoofd) – te verklaren de kandidaat bij toekenning van het Odysseusproject te zullen aanstellen voor een looptijd van vijf jaar. Hetzij door het ter beschikking stellen van een ZAP-kaderplaats (Type I) of hetzij door een voltijds tenure track mandaat (Type II) aan te bieden.

• Zie Richtlijnen voor bindende engagementsverklaring

• een genderbalans na te streven (= max. 2/3^e hetzelfde geslacht) wat betreft de eigen aanvraagmassa.
• het onderzoeksplan goed te keuren.

Belangrijk: Bij elke aanvraag dient een lokale co-promotor te worden aangeduid. De lokale co-promotor is een ZAP-lid met een vaste aanstelling en vervult eerder een administratieve rol in plaats van een actieve wetenschappelijke rol. Het is niet de bedoeling dat de lokale co-promotor het voorgestelde onderzoek begeleidt of mede uitvoert, maar b.v. de inbedding van de Odysseus-aanvrager in de onthaalinstelling/departement/faculteit/onderzoeksgroep verzekert. Indien de Odysseus-aanvrager afstand doet van het Odysseusproject tijdens de projectperiode van 5 jaar, zal de lokale co-promotor verantwoordelijk zijn voor het afhandelen van de verplichtingen (bv. aangeworven personeel op het Odysseusproject) aangegaan door de Odysseus-begunstigde.

Zowel de kandidaat als de betrokken universiteit(en) en eventuele andere betrokken Vlaamse onderzoeksinstelling(en) dienen akkoord te gaan met de Clausule wetenschappelijke integriteit.

• Lees de richtlijnen voor kandidaten en onthaalinstellingen grondig.
• Interne selectieprocedure: Elke universiteit stelt een interne procedure op voor de selectie van de kandidaten die zij wenst te nomineren bij het FWO.
• Nominatie bij FWO: Rekening houdende met de vooropgestelde FWO-indiendatum, dienen de genomineerde kandidaten hun aanvraag in via de unieke link die bekomen werd bij de Dienst Onderzoekscoördinatie (DOC). Opmerking: de volledige aanvraag dient in het Engels te zijn opgesteld en naast bovenvermelde engagementsverklaring dienen twee aanbevelingsbrieven opgeladen te worden. Finale indiening van de aanvraag gebeurt via de onthaalinstelling zelf.
• Ontvankelijkheidscontrole: Het FWO controleert elke aanvraag op ontvankelijkheid en informeert nadien de kandidaten en onthaalinstellingen.
• Internationale externe peer review: Elke aanvraag wordt door in principe 4 internationale externe referenten schriftelijk geëvalueerd. De beoordeling gebeurt aan de hand van een evaluatierooster dat speciaal voor het Odysseusprogramma werd opgesteld.
• Preselectiefase (optioneel): Bij meer dan 20 ontvankelijke aanvragen van een bepaald Type vindt er op basis van de 4 ingediende adviezen van de externe referenten per kandidatuur, een preselectie plaats waarbij een ad hoc multidisciplinaire internationale jury (zelfde juryleden als in volgende stap) oordeelt welke kandidaten er op interview worden uitgenodigd.
• Interviewfase: Elke ontvankelijke genomineerde kandidaat – in geval van een preselectie: enkel zij die positief werden beoordeeld – wordt uitgenodigd het ingediende project toe te lichten voor een ad hoc internationale jury. Na de mondelinge presentatie, worden de kandidaten geïnterviewd door deze Odysseusjury. Op basis van de externe referentenrapporten en het interview stelt de high-level Odysseusjury een bindende ranking op, gebaseerd op excellentie. Hun beoordeling gebeurt eveneens aan de hand van het specifieke Odysseus-evaluatierooster
• Ratificatie: De toekenningen gebeuren door de raad van bestuur van het FWO op basis van het advies van de Odysseusjury.